Bezpieczeństwo wykonywanej pracy w gospodarstwie rolnym zależy przede wszystkim od postawy rolnika oraz jego świadomości dotyczącej występujących zagrożeń w miejscu jego życia i pracy. Z informacji jakie posiada Placówka Terenowa KRUS w Myślenicach wynika, iż jedną z liczniejszych grup wypadkowych, są zdarzenia związane z obsługą zwierząt gospodarskich. W czasie dojenia, karmienia i zabiegów higienicznych często dochodzi do uderzeń, przygnieceń i pogryzień przez zwierzęta. Podczas obsługi zwierząt odnotowywane są również upadki osób na zanieczyszczonych karmą lub odchodami korytarzach, a także uderzenia i przygniecenia przez urządzenia służące do przygotowywania karm. Można tutaj pokusić się o stwierdzenie, że podczas wykonywania tych najprostszych czynności związanych z obsługą zwierząt, często wkrada się rutyna o czym przekonała się jedna z bohaterek publikacji wydanej przez Oddział Regionalny Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Krakowie „Z szacunkiem ku przestrodze”, która w ten sposób opisuje swoje zdarzenie:
„Tego dnia miałam wraz z synem wyrzucać obornik. Przywiozłam worki od sąsiadów i zabraliśmy się do pracy. W wykonywane wielokrotnie, jednakowe czynności chyba wkradła się rutyna. Ułamek sekundy, chwilowy brak czujności zdecydowały o reszcie mojego życia. Poślizgnęłam się przechodząc obok rozrzutnika. To wystarczyło, żeby maszyna wciągnęła mi rękę.”
Przebywając na terenie własnego gospodarstwa, wydawać się nam może, że zwierzęta, z którymi obcujemy na co dzień są spokojne i nie dopuszczamy do siebie myśli, że mogą stać się one śmiertelnie niebezpieczne. Jednak do głównych przyczyn niebezpiecznych wydarzeń z udziałem zwierząt zaliczamy niewłaściwy sposób obsługi, reakcję na nieznane bodźce i otoczenie (podejście do zwierząt bez uprzedzenia, hałas, ból, strach), narowistość i agresja zwierząt czy też nieodpowiednie warunki bytowania ( brak dostępu do wody czy też paszy). Dlatego też jedną z podstawowych umiejętności każdego rolnika powinna być bezpieczna i troskliwa obsługa zwierząt. Ograniczy to ryzyko niebezpiecznych zdarzeń, które kończą się dotkliwymi urazami.
Obsługując zwierzęta powinnyśmy przestrzegać kilku zasad:
- uprzedzaj zwierzęta głosem, gdy się zbliżasz;
- nie wchodź między zwierzęta bez ostrzeżenia a jeśli wchodzisz między zwierzęta, oswajaj je dotykiem;
- nie podchodź bez ostrzeżenia do zwierząt od tyłu;
- nie pracuj ze zwierzętami po spożyciu alkoholu;
- nie pozwalaj na bezmyślne drażnienie zwierząt i znęcanie się nad nimi;
- zachowaj szczególną ostrożność podczas pracy ze zwierzętami silnymi, np. ogierami i karmiącymi matkami, końmi młodymi lub po dłuższym okresie bezczynności;
- do wyprowadzania zwierząt na pastwisko używaj gładkich (pozbawionych węzłów), mocnych linek, powrozów lub łańcuchów; nie okręcaj ich wokół dłoni;
- aby nie pokaleczyć siebie i zwierzęcia, nie używaj łańcuchów naprawianych prowizorycznie, np. związanych drutem.
Należy również zwrócić uwagę, że obsługa zwierząt wiąże się również z ryzykiem chorób odzwierzęcych, którymi można się zarazić poprzez kontakt ze skażonym nawozem, wodą, ziemią, paszą, śliną. Do tych chorób zaliczamy m.in: boreliozę, tężec, gruźlicę, toksoplazmozę. To jedne z najczęściej rozpoznawalnych chorób u ludzi.
W celu zapobiegania i profilaktyce chorób odzwierzęcych należy podkreślić, że zachowania ludzi odgrywają niezwykle ważną rolę, dlatego też należy przestrzegać kilku ważnych zasad:
- nie dotykaj ust i oczu nieumytymi rękami;
- nie jedz brudnymi rękami;
- nie używaj w domu naczyń służących do pojenia zwierząt;
- pamiętaj, że chore zwierzę (i produkty pochodzące od niego) może zarazić nie tylko pozostałe zwierzęta, ale i człowieka.
W celu poprawy bezpieczeństwa pracy przy obsłudze zwierząt gospodarskich nie jest wymagany duży nakład finansowy a jedynie wiedza dotycząca obowiązujących zasad bhp przy obsłudze danego gatunku oraz zachowanie podstawowych zasad higieny podczas pracy ze zwierzętami.
Anna Szilder
Starszy Specjalista
Placówki Terenowej KRUS w Myślenicach